Kỹ năng làm cha mẹ: không quá khó đâu!
Thiên Chúa trao ban cho chúng ta muôn vàn cơ hội để nuôi dạy con cái phát triển toàn diện cũng như có khả năng nhận biết, yêu mến và phục vụ Ngài.
Là một nhà tâm lý học phát triển, hơn bốn mươi năm qua, tôi (Thomas Lickona) đã hỗ trợ các bậc cha mẹ cũng như các thầy cô trong việc phát triển những nhân cách tốt đẹp trong giới trẻ. Tôi nhận thấy ở hầu hết mọi người, càng trưởng thành người ta càng biết cách giáo dục con cái hiệu quả hơn. Tuy nhiên, những thay đổi của cuộc sống và môi trường xung quanh khiến cho việc dạy dỗ con cái khó khăn hơn bao giờ hết.
Trước khi đưa ra một kế hoạch nhằm giúp các bậc cha mẹ chiến đấu chống lại môi trường sống ngày càng đi ngược với các giá trị đạo đức, tôi xin chia sẻ một câu chuyện cá nhân về một trong những thách đố lớn nhất mà các gia đình phải đối mặt - văn hóa tình dục. Những đứa trẻ trưởng thành với những thay đổi văn hoá trước mắt chúng ta. Vào những năm bảy mươi của thế kỷ trước, cùng với cuộc cách mạng tình dục dấy lên mạnh mẽ là sự xuất hiện của những nhân vật anh hùng tên tuổi trên truyền hình. Điều này ảnh hưởng rõ nét trên lũ trẻ. Vào đầu những năm tám mươi, khi đứa con trai thứ của chúng tôi đang học lớp sáu, Matthew đã nói với chúng tôi là nhiều cậu trai cùng lớp khác đã bắt đầu hẹn hò. Vài tuần sau đó, nó kể rằng những cặp đôi này dừng lại ở một công viên trên đường về nhà để chơi trò chơi “Truth or Dare” (Thành thật và Dám làm) trong rừng thông.
Tôi hỏi nó, “Truth or Dare” là trò gì thế?
Nó giải thích, lũ trẻ sẽ đứng thành một vòng tròn, khi đến lượt, có thể chọn “truth – thành thật” hay “dare – dám làm”. Nếu chọn “truth”, phải trả lời thành thật mọi câu chúng nó hỏi. Nếu chọn “dare – dám làm”, phải làm điều chúng nó thách. Tôi yêu cầu nó đưa ra một ví dụ.
Matthew trả lời, “ Dạ,… ưm… Tôi thách Brian ra giữa vòng tròn và hôn Jennifier kiểu Pháp.”
Nó vội vã trấn an tôi, “Con luôn chọn ‘nói thật’, ba à.”
“Tốt, ba hài lòng về điều đó”, tôi nói. “Nhưng kể cả khi con không làm những việc như vậy, con cũng không nên ở đó cổ vũ bạn bè làm những việc tồi tệ như thế”. Và con trai tôi đã đồng ý sẽ chơi những trò chơi ngoài trời ở công viên với những đứa trẻ khác trong lúc lũ bạn vào rừng thông.
Sau đó vài tuần, Matthew về nhà và nói rằng mấy đứa con trai trong lớp nói với nó rằng chúng sẽ quan hệ với bạn gái khi chúng lên lớp bảy.
“Thế con trả lời chúng nó thế nào?”, tôi hỏi.
“Các bạn không được làm như thế cho đến khi các bạn kết hôn”. Tôi thở phào nhẹ nhõm khi nhận ra con trai mình đã thấm nhuần những giá trị của gia đình. “Nhưng tụi bạn con bảo tụi nó không thấy việc đó có gì sai và chúng nó sẽ làm như vậy”, thằng bé nói thêm.
Cuộc tranh luận giữa Matthew và lũ bạn về vấn đề quan hệ trước hôn nhân tiếp tục vài tuần sau đó (Lẽ ra tôi nên hướng dẫn con trai mình để thằng bé có thể đưa ra những lý do cho quan điểm của mình). Cuối cùng, thằng bé thuật lại cuộc nói chuyện với một cậu bé mà chúng tôi vẫn gặp khi gia đình cậu tham dự thánh lễ Chúa Nhật. Chắc hẳn, ba mẹ cậu bé sẽ sốc thế nào khi biết rằng đứa con mười một tuổi của họ đang nói về chuyện sẽ có quan hệ tình dục với bạn gái. Đứa trẻ này nói với Matthew: “Nếu bạn không được quan hệ tình dục trước hôn nhân, tại sao chúng chẳng bao giờ nói điều đó trong nhà thờ? (Điều này thúc đẩy tôi viết lại cuộc trò chuyện với Matthew trong lá thư gửi cha chánh xứ để nhờ ngài đề cập đến nó trong bài giảng).
Giờ đây, Matthew đã trở thành cha của sáu đứa trẻ. Trong cuốn hồi ký tâm linh của mình, Swimming with Scapulars: True Confessions of a Young Catholic (Bơi bằng đôi bờ vai, lời thú tội của một người Công giáo trẻ), con trai tôi bảo rằng nó không phải là một vị thánh, nhưng nó đã giữ mình cho đến đêm tân hôn. Vì vậy, ngay cả trong một nền văn hóa độc hại, có lý do để hy vọng rằng các giá trị đạo đức của gia đình - với nỗ lực của cha mẹ, ân sủng của Thiên Chúa, và sự sẵn sàng hợp tác của con cái - sẽ bén rễ sâu trong lương tâm và nhân cách của chúng.
Tuy nhiên, sống trong một môi trường xã hội không giúp đứa trẻ phát triển nhân cách đồng nghĩa với việc các bậc cha mẹ cần cẩn trọng và có định hướng hơn các thế hệ trước. Trong thế giới ngày nay, chúng ta phải có những bước đi thận trọng để tạo dựng gia đình thành một nền tảng vững chắc, bằng cách xây dựng các mối quan hệ gần gũi, dạy trẻ các giá trị tốt đẹp và nuôi dưỡng đức tin để giúp con cái chúng ta chống lại sức ép và cám dỗ từ nền văn hoá độc hại. Tin vui là hàng triệu cặp vợ chồng đã chấp nhận những thách thức của thời đại để phát triển gia đình trở nên ý nghĩa, trọn vẹn và ngập tràn niềm vui. Hãy tham khảo bảy nguyên tắc làm cha mẹ để giúp ước nguyện trên thành hiện thực.
(còn tiếp)
Nguồn: Thomas Lickona, Catholic Education Resource Center
Hồng Ân
